Sâm cau là dược liệu trong đông y được mọc phổ biến ở những đồi cỏ nhiều tỉnh phía Bắc của Việt Nam. Theo đông y, dược liệu sâm cau có tác dụng thần kỳ chữa các về bệnh xương khớp, hỗ trợ điều trị liệt dương, bổ thận, … Bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ giúp bạn tìm hiểu những thông tin cơ bản, tác dụng sâm cau và những cách chế biến về vị thuốc này nhé!
1. Tìm hiểu thông tin cơ bản về sâm cau
Theo nghiên cứu từ các nhà khoa học, sâm cau có cái tên khoa học Curculigo orchioides Gaertn. Ngoài ra, loại cây này còn có tên gọi khác cây sâm cau, sâm tiên mao, cồ nốc,ngải cau, sâm cau đen, tiên mao. Loại cây này thuộc họ tỏi voi lùn (Tên khoa học là Hypoxidaceae).
1.1 Sâm cau bao gồm những loại nào
Trong y học cổ truyền và theo các tài liệu nghiên cứu từ các nhà khoa học ghi nhận có 2 loại sâm cau phổ biến là sâm cau đen và sâm cau đỏ. Đặc điểm khác biệt của 2 loại này dựa vào bộ phận của củ
Đối với sâm cau đen chỉ có 1 củ duy nhất, nhiều rễ đen bao lấy xung quanh và có màu đen. Ngoài ra, sâm cau đỏ màu sắc vỏ ngoài màu đỏ, một số củ có màu đỏ sẫm khi già chúng lại chuyển sang màu trắng, hay còn biết với cái tên sâm cau trắng
Theo các tài liệu nghiên cứu cho biết 2 loại sâm cau trên đều có tác dụng tốt chữa bệnh. Tuy nhiên, sâm cau đen chứa nhiều hàm lượng dược tính cao hơn và được sử dụng phổ biến hơn hiện nay.
1.2 Sâm cau có những đặc điểm gì
Sâm cau là loại cỏ mọc hoang xuất hiện rải rác ở những đồi cỏ nhiều tỉnh phía Bắc nước ta. Chính vì thế mà, Không phải ai cũng có thể tiếp cận được với loại cây này. Dưới đây là những đặc điểm nổi bật của dược liệu sâm cau
- Dược liệu này thuộc cây thân thảo, sống lâu năm và chiều cao khoảng 20 đến 30cm.
- Lá sâm cau hình mũi mác, chúng mọc theo từng cụm và xếp nếp như lá cau. Phần lá của dược liệu dài 40cm, hẹp và thon. Cuống lá màu xanh mướt, hai mặt lá nhắn và chỉ dài khoảng 5 – 8cm.
- Sâm cau thuộc bộ rễ dạng củ, loại cây mọc sâu dưới lòng đất và kích thước to bằng ngón tay. Chính vì thế mà tùy thuộc vào từng loài, vỏ và củ sẽ có màu sắc khác nhau.
- Thông thường, hoa sâm cau sẽ nở vào cuối hè, đầu thu, hoa màu vàng tươi và mọc đơn lẻ.
- Sâm cau ra quả hình nang, thuôn dài, bên trong quả có 1 – 4 hạt nhỏ, màu nâu bóng và phình to ở phần đầu.
1.3 Dược liệu sâm cau mọc ở đâu? Khu vực phân bố
Sâm cau là loại thực vật rất ưu ẩm và ánh sáng, chúng thường mọc hoang nhiều ở các vùng như các thung lũng, chân núi đá, bìa rừng, ven nương rẫy. Trên thế giới sâm cau xuất hiện ở một số quốc gia như Trung Quốc, Lào và một số quốc gia khu vực Đông Nam Á bao gồm Việt Nam
Tại Việt Nam, có thể dễ dàng tìm được sâm cau mọc rải rác ở các vùng núi phía bắc như Lai Châu, Tuyên Quang, Cao Bằng,.. Tuy nhiên thời điểm hiện tại số lượng ngày càng khan hiếm do nhu cầu sử dụng của người tiêu dùng ngày càng cao.
Để đáp ứng được nhu cầu sử dụng trên, hiện nay có rất nhiều cơ sở, trung tâm nuôi trồng đã tiến hành trồng sâm cau trong các vườn dược liệu sạch tại các tỉnh thành trên cả nước.
1.4 Thu hái, bào chế
Sâm cau là loài thực vật sống lâu năm và hoàn toàn có thể thu hái dược liệu này quanh năm. Theo kinh nghiệm từ dân gian xưa, mùa thu chính là thời điểm tốt nhất để thu hái và cây có ít nhất 3 năm tuổi đầy đủ dưỡng chất mới thu hái được.
Bộ phận được khai thác chính là củ. Loại củ này thường nằm sâu trong lòng đất nên khi thu hoạch người dùng cần lưu ý đào sâu để tránh đứt, gãy
Củ sâm cau sau khi được thu hái được loại bỏ hết phần rễ con, rửa sạch sẽ và cạo sạch lớp vỏ bên ngoài. Sau đó sẽ tiến hành ngâm 7-8 tiếng vào nước gạo để loại bỏ hết nhựa độc rồi tiến hành bào chế theo những cách dưới đây
Phơi hoặc sấy khô dược liệu: Sau khi sơ chế, thái thành từng lát mỏng phơi trực tiếp dưới ánh nắng hoặc đem sấy khô ở nhiệt độ 78-80 độ đến khi khô hoàn toàn. Lưu ý nên bảo quản dược liệu trong lọ hoặc túi bóng kín, tránh những khu ẩm mốc
Cách ngâm rượu dược liệu sâm cau: Cho củ sâm cau tươi đã được sơ chế vào bình với rượu trắng 40-42 độ theo tỉ lệ 1: 4( 1 kg sâm cau với 4 lít rượu). Đậy nắp bình thật chặt đặt, bảo quản ở nơi thoáng mát khoảng 3 tháng rồi sử dụng. Củ sâm cau có tác dụng bồi bổ và tăng sức đề kháng tốt cho sức khỏe con người.
2. Sâm cau có tác dụng như gì đối với sức khỏe của người dùng
2.1 Tác dụng sâm cau trong đông y
Theo các tài liệu trong y học cổ truyền nhận định sâm cau có vị cay, tính ấm và có độc tính ở mức độ nhẹ và được quy vào 2 kinh Can và Thận. Theo như tài liệu Bản thảo tái tân dược liệu này còn được quy vào kinh Phế
Với tính vị mạnh, sâm cau chủ trị nhiều chứng bệnh như
- Ích thận, tráng dương
- Ô trung táo thấp,bổ gân cốt, tán ứ trừ tê
- Điều hòa tiêu hóa
2.2 Tác dụng sâm cau trong nghiên cứu khoa học hiện đại
Thành phần dược tính và công dụng của sâm cau đã được kiểm chứng theo các nghiên cứu của Tây y. Kết quả đã chỉ ra rằng trong loại dược liệu này có chứa nhiều hoạt chất quý tốt cho sức khỏe như Steroid, Beta-sitosterol, Phytosterol, Saponin, tinh bột, Tanin, Lignan, Acid béo, Axit amin, Flavonoid, Curculiginis A,….
Với những hoạt chất trên khi sử dụng dược liệu góp phần qun trọng duy trì sức khỏe ổn định và hỗ trợ điệu trị nhiều chứng bệnh như sau:
- Bổ thận, cải thiện chức năng sinh lý nam giới, hỗ trợ tích cực điều trị yếu sinh lý, rối loạn cương dương và xuất tinh sớm.
- Đối với phụ nữ đây là vị thuốc hiệu quả trong việc điều trị bệnh lãnh cảm nữ giới, điều hòa nội tiết tố, tăng cường ham muốn
- Hỗ trợ điều trị tê thấp, đau nhức toàn thân khi thay đổi thời tiết,…
- Giúp phòng ngừa các bệnh lý về tim mạch, ổn định huyết áp, xơ vữa động mạch, hạn chế tình trạng đột quỵ và tai biến mạch máu não
- Tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ cơ thể toàn diện từ những tác nhân bên ngoài, bồi bổ sức khỏe.
- Tác dụng tốt với hệ thống xương khớp, chống thoái hóa, loãng xương, giúp xương chắc khỏe
- Ngoài ra, dược liệu sâm cau còn có tác dụng điều trị các chứng bệnh khác như hen xuyễn, suy nhược thần kinh, chống lão hóa, ngứa ngoài da,…
3. Cách chế biến và những bài thuốc tốt từ dược liệu củ sâm cau
3.1 Ngâm sâm cau giúp bồi bổ sức khỏe, hỗ trợ cải thiện sinh lý
Ngoài cách ngâm sâm cau với rượu có thể kết hợp sâm cau với các loại dược liệu khác có tác dụng tốt bồi bổ sức khỏe và cải thiện tốt chức năng sinh lý. Dưới đây là cách ngâm sâm cau kết hợp với dược liệu khác:
Cách 1.
Chuẩn bị: 1kg sâm cau khô, 4 lít rượu trắng khoảng 40 độ, 200ml mật ong nguyên chất.
Thực hiện : Sơ chế sạch sẽ, bỏ tất cả dược liệu ngâm vào bình, bảo quản nơi thoáng mát và ngâm trong 1 tuần có thể sử dụng được
Cách 2.
Chuẩn bị: : 1kg sâm cau, dâm dương hoắc 0.5kg, 0.5kg ba kích, 200ml mật ong và 5 lít rượu trắng
Thực hiện: Sơ chế và làm sạch sâm cau, ngâm các dược liệu trên với 5 lít rượu trắng trong khoảng 1 tháng các dưỡng chất ngấm sử dụng được
Cách 3.
Chuẩn bị: củ sâm cau khô 1kg, cây ruột gà khô mỗi vị 500gr, nấm ngọc cẩu khô, tiên linh tỳ khô 100gr và 7 lít rượu trắng
Thực hiện: Cho các nguyên liệu vào bình ngâm với 7 lít rượu trắng để nơi thoáng mát tránh ẩm mốc, ngâm ít nhất 3 tháng sử dụng được
3 cách ngâm trên đều mang lại tác dụng hiệu quả vượt trội cải thiện chức năng sinh lý. Tuy nhiên mỗi ngày nên dùng 2 lần, dùng khoảng 50ml một ngày trước và kết hợp mỗi bữa ăn. Lưu ý không nên sử dụng quá liều sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe của người dùng.
3.2 Hỗ trợ chữa tê thấp, xương khớp
Nguyên liệu: 20 gram dược liệu, hy thiêm thảo, hà thủ ô đỏ và 50ml rượu trắng
Thực hiện: Làm sạch các dược rượu, sau đó thái lát lát nhỏ và đem ngâm cùng với 50ml rượu trắng đã chuẩn bị
Mỗi ngày nên uống 2 lần, chỉ dùng khoảng 1 chén nhỏ (50ml) trước bữa ăn. Lên kiên trì sử dụng sẽ thấy những triệu chứng của bệnh giảm dần
3.3 Hỗ trợ điều trị bệnh tiêu chảy
Chuẩn bị: 12 – 16gr dược liệu sâm cau.
Thực hiện: Sắc nguyên liệu với 250ml đến khi nước cạn còn khoảng 50ml thì ngừng
Mỗi ngày chỉ cần sử dụng 1 tháng thuốc nên sử dụng trước bữa ăn, uống đến khi bệnh được cải thiện
3.4 Hỗ trợ điều trị bệnh lãnh cảm ở phụ giới
Nguyên liệu: 6gr sâm cau,8gr hạt óc chó 8gr chẩu phóng xì, 8gr phá cổ chỉ và 4gr hồi hương.
Thực hiện: Làm sạch và sơ chế các dược liệu đã chuẩn bị sẵn
Cho tất cả dược liệu đã chuẩn bị sẵn vào ấm và sắc với 800ml nước. Đen lửa nhỏ đến khi cô cạn còn khoảng 400ml nước thì tắt bếp
Chia thành 3 lần uống và chỉ sử dụng thuốc ở trong ngày. Sử dụng liên tục hằng ngày, chị em sẽ thấy chứng bệnh được cải thiện rõ rệt
3.5 Hỗ trợ chữa bệnh về phong thấp, bổ thận và khí huyết
Nguyên liệu: 15gr sâm cau, 15gr dâm dương hoắc, 25gr thịt gà và cùng các loại gia vị khác.
Thực hiện: Thịt gà sơ chế sạch, cắt nhỏ và ướp cùng các gia vị trong khoảng 20 phút
Hầm thịt gà với sâm cau, dâm dương hoắc cho tới khi chín mềm và nêm nếm gia vị sao cho phù hợp rồi bày trí ra bát
Người dùng hoàn toàn có thể thay thế thịt gà bằng thị lợn. Nên sử dụng món này thường xuyên
4. Một số lưu ý cần biết khi áp dụng bài thuốc về sâm cau
Sâm cau là một dược liệu có công dụng tốt đối với sức khỏe nhưng trong quá trình sử dụng người dùng cần lưu ý một số điều sau đây:
Một số người không nên sử dụng dược liệu này bao gồm: người thận hư, mắc các bệnh lý về gan, phụ nữ mang thai và cho con bú. Ngoài ra, trẻ em dưới 14 tuổi không nên sử dụng dược liệu trên
Cần phân biệt được chính xác sâm cau và các loại cỏ dại khác như rễ bồng bồng, không nên sử dụng khi chưa biết chắc chắn
Sử dụng theo đúng chỉ định từ bác sĩ có chuyên môn, không nên sử dụng quá liều hoặc ít sẽ gây ảnh hưởng lớn tới sức khỏe
Nếu thấy các tình trạng bất thường như buồn nôn, tiêu chảy,.. người dùng nên ngưng sử dụng và thăm khám tại các cơ sở y tế.
5. Củ sâm cau giá bao nhiêu tiền
Trên thị trường hiện nay, sâm cau có mức giá khác biệt giữa tươi và khô. Loại sâm cau tươi có giá giao động từ 70.000 – 120.000 vnđ/kg. Đối với loại sâm cau khô giá giao động từ 250.000-400.000vnđ/kg bởi quá trình chế biến mất nhiều công sức và thời gian nên giá cả có sự chênh lệch. Tùy theo nhu cầu và kinh tế của người dùng mà có thể lựa chọn được loại sâm cau phù hợp với mình
6. Nên mua sâm cau ở đâu uy tín, chất lượng nhất
Hiện nay, với nhu cầu sử dụng tăng cao việc mua bán loại thảo dược trên trở lên đơn giản. Bạn có thể dễ dàng mua tại các cửa hàng chuyên về thực phẩm sinh lý, tiệm thuốc, các thương hiệu có tiếng về sản phẩm sâm cau. Tuy nhiên không ít cơ sở trên thị trường vì lợi nhuận mà bán các loại sâm cau kém chất lượng, hàng giả, không rõ nguồn gốc. Chính vì thế mà người dùng cần tỉnh táo và lựa chọn cho mình cơ sở uy tín để mua.
Để tìm kiếm các dược liệu quý hiếm và chất lượng, người dùng có thể tìm đến Dược Liệu Thiên Nhiên. Đây là thương hiệu nổi tiếng trong việc cung cấp các dược liệu có nguồn gốc rõ ràng, uy tín. Quy chuẩn khép kín với công nghệ cao đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn của GACP – WHO, Dược Liệu Thiên Nhiên tự tin mang đến cho khách hàng những sản phẩm an toàn, chất lượng nhất. Ngoài ra, giá cả ở Dược Liệu Thiên Nhiên vô cùng hợp lý, phù hợp cạnh tranh với giá thị trường mang đến cho khách hàng sản phẩm chất lượng và trải nghiệm mua hàng tốt nhất.
Hy vọng những thông tin trên sẽ đem đến cho bạn những thông tin hữu ích về sâm cau. Nếu có câu hỏi hoặc thắc mắc nào có thể liên hệ ngay với chúng tôi qua hotline để giải đáp và hỗ trợ tốt nhất.
Ngoài ra, nếu bạn đang có nhu cầu muốn mua sâm cau hãy liên hệ ngay cho chúng tôi theo đường dây nóng (038).4828 888 để được tư vấn miễn phí, hân hạnh được phục vụ.
